زناشویی به سبک اسلامی

چکیده:  اسلام برای تشکیل خانواده قداست و ارزش خاصی قائل شده است تا حدی که کسانی که عزوبت و مجرد بودن را برگزیده اند، بدترین افراد امت نام نهاده است. در کنار همه این مسائل، در این دین جاودانه سبکی را برای زندگی بهتر بیان کرده است که در این نوشتار در کوتاه سخنی به زناشویی در نگاه اسلام پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 818 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

دین، برنامه زندگی انسان است. سبک زندگی ای که دین به ما عرضه می کند، برای سالم سازی رفتارها و روابط انسانی، به ویژه در بستر خانواده و در جهت کسب مهر و مودت، آرامش و آسایش، و کمال و سعادت است. یکی از مهم ترین برنامه های سبک زندگی اسلامی، شامل مسائل ارتباط زناشویی و جنسی همسران می شود. پیاده سازی این نوع سبک زندگی در خانواده و عمل کردن به آموزه های دینی، می تواند در کم کردن فاصله ها بین همسران، ایجاد سازگاری و وفق و تفاهم، و سلامت بخشی به روابط آنها بسیار مؤثر باشد.

وجود تفاوت بین زن و مرد، که از نیازها و ویژگی های متفاوت هرکدام از آنها نشات می گیرد، گاه سبب ایجاد برخی فاصله ها بین همسران، و در نتیجه بروز تعارض و اختلاف بین آنها می شود. آموزه های اسلامی، سبکی از زندگی مشترک را برای همسران پیشنهاد می کند که در آن، مجموعه ای از شیوه های ارتباطی برای کم کردن این فاصله ها و افزایش پیوند میان آنها به کار گرفته شود. ما به جای اینکه زانوی غم بغل بگیریم و آرزو کنیم که ای کاش از ابتدا بین زن و مرد تفاوت های جنسیتی و شخصیتی نبود، بهتر است به دنبال راهکارهای کم کردن این فاصله ها و ایجاد تفاهم و همراهی هرچه بیشتر آنها باشیم؛ چراکه وجود این گونه تفاوت ها، جزء طبیعت خلقت است که خداوند متعال با حکمت های خودش در جهت اهداف متعالی در وجود انسانها قرار داده است. اساسا وجود تفاوت، به نفع ماست؛ چراکه بر اثر این تفاوت هاست که انسان می تواند به رشد و تکامل لازم دست یابد. اینکه گفته می شود زن و مرد مکمل یکدیگرند، یعنی هرکدام از آنها برخی ویژگی های مختص به خود دارند تا بتوانند نقش ها و کارکردهای مخصوص به خود را در کانون خانواده داشته باشند و در نتیجه بتوانند زمینه های بالندگی خود و فرزندانشان را فراهم سازند.

آموزه های اسلامی، سبکی از زندگی مشترک را برای همسران پیشنهاد می کند که در آن، مجموعه ای از شیوه های ارتباطی برای کم کردن این فاصله ها و افزایش پیوند میان آنها به کار گرفته شود. این تأثیرگذاری، زمانی کامل به دست می آید که این راهکارها به صورت یک ویژگی شخصیتی و به صورت یک سبک رفتاری در روابط همسران درآید. برای داشتن یک سبک رفتاری، درونی و نهادینه کردن برخی ویژگی های مطابق با آن در انسان ضروری است. در حدیثی از امام صادق (علیه السلام)، مشهور به «نثر الدرر»، درباره سه ویژگی که هریک از همسران برای ساختن یک زندگی مشترک مطلوب، سازنده و رضایت بخش به آن نیاز دارند، چنین آمده است:
« لا غنى بالزوج عن ثلاثة أشیاء فیما بینه وبین زوجته وهی:
الموافقة لیجتلب بها موافقتها ومحبتها وهواه .
وحسن خلقه معها .
واستعماله استمالة قبلها بالهیئة الحسنة فی عینها وتوسعته علیها .
ولا غنى بالزوجة فیما بینها وبین زوجها الموافق لها عن ثلاث خصال وهن:
صیانة نفسها عن کل دنس حتى یطمئن قلبه إلى الثقة بها فی حال المحبوب والمکروه .
وحیاطته لیکون ذلک عاطفاً علیها عند زلة تکون منها . 
وإظهار العشق له بالخلابة والهیئة الحسنة لها فی عینه»[1]
مرد در روابط زناشویی با همسرش، از سه چیز (ویژگی) بی نیاز نیست:
مطابقت و همراهی با همسر برای جلب توافق و همراهی متقابل، محبت و دلبستگی و تمایل او؛
2. خوش خلقی و خوش رفتاری با او، و با خوش تیپی و آراستگی دل او را به دست آوردن (دل انگیزی او)؛
3. گشاده دستی و فراهم کردن زندگی راحت برای او.
زن نیز در زندگی مشترک با شوهر سازگار و همدلش، بی نیاز از سه چیز (ویژگی) نیست:
1. خویشتن داری و حفظ کردن خود از هر پلیدی و آلودگی، تا شوهرش با اعتماد داشتن به او در هر شرایط خوشایند با ناخوشایندی در اطمینان و آرامش به سر برد؛
2. رسیدگی به شوهر، تا اگر لغزشی هم از او سر زند، با مهربانی و عطوفت با او برخورد کند؛
3. اظهار عشق به شوهر با عشوه و دلربایی و آراستگی و زیبا جلوه دادن خویش در نظر او.
همسران برای داشتن یک زندگی سعادتمند و رضایت بخش، باید نوعی سبک زندگی داشته باشند که در آن، روابط میان خود را براساس صمیمیت و احترام، همدلی و همراهی، دل انگیزی و دلربایی، خوش خلقی و خوش رفتاری، عشق ورزی و دلبری، و گذشت و فداکاری تنظیم کنند. بدین منظور، شایسته است همسران به مهارت افزایی در حوزه ارتباطی و رعایت جنبه های روانی و جنسی در تحکیم روابطشان بپردازند، که همراه با مصاحبت عاشقانه و مودت آمیز با یکدیگر باشد. جالب است بدانیم راهکارهایی که امام صادق (علیه السلام) در حدیث یادشده برای تقویت و تحکیم روابط زناشویی مطرح فرمودند، با بسیاری از نیازهای مهم و کارکردهای اساسی مرد و زن در خانواده انطباق دارد، که اگر هرکدام از همسران این کارکردها و نقش ها را به درستی ایفا نکنند، خانواده دچار تنش و تزلزل می شود.